“Далбар Хотун-Упэнил” үбүлүөйдээх кэнсиэригэр

Возраст сцене не помеха: 20-летний юбилей ансамбля «Далбар Хотун» в ДК «Металлург»

Сэтинньи 29 күнүгэр “Далбар Хотун-Упэнил” вокальнай ансаамбыл тэриллибитэ 20 сааһын бэлиэтиир үбүлүөйдээх кэнсиэр өрө көтөҕүүлээхтик, үрдүк таһымнаахтык Депутатскай бөһүөлэгэр «Металлург» культура дьиэтигэр буолан ааста. Кэнсиэри Евгения Плюснина уонна Татьяна Тумусова иилээн-саҕалаан ыыттылар.

«Далбар Хотун-Упэнил»  ансаамбыл салайааччытынан Саха Өрөспүүбүлүкэтин культуратын туйгуна Татьяна Протопопова-Гулуҥэ буолар.  Бу өр кэм — 20 сыл тухары ансаамбыл кыттыылаахтара ситимнэрин быспакка элбэх кэнсиэр көрдөрөн, элбэх ырыа ыллаан, баай репертуар хомуйан улууспут иһигэр биир чаҕылхай, үрдүк таһымнаах айар коллектив буолар.

Кинилэр айар үлэлэрин сүгүрүйээччи, ырыаларын таптаан истээччи да дьон аҕыйаҕа суох. Усуйаана улууһун чиэһин көмүскээн араас республиканскай тэрээһиннэргэ, көрүүлэргэ, ыһыахтарга кыттан «Далбар Хотуттар» ситиһиилэрэ үгүс. Бу үбүлүөйдээх тэрээһиннэргэ кыттаары сорох ырыаһыттара Дьокуускай куораттан кэлбиттэрэ өссө төгүл кинилэр искусствоҕа бэриниилээхтэрин, айар үлэ, ырыа абылаҥар ылларбыт дьон буолалларын өссө төгүл туоһулаата.

Кэнсиэргэ кэрэни кэрэхсиир, ырыаны сөбүлүүр биир дойдулаахтарбыт мустаннар, саала иһин толордулар, бу киэһэ олус истиҥ эйгэ үөскээтэ.   Улахан, үөрүүлээх тэрээһин Владимир Томскай-Күрүөкүннээх тылыгар, Татьяна Протопопова-Гулуҥэ мелодиятыгар, Кирилл Герасимов аранжировкатыгар “Усуйаанабыт өрөгөйүн ырыатынан”  саҕаланна.

Тэрээһин торжественнай чааһын бэйэтин эҕэрдэтинэн улууспут баһылыга Валерий Сидорин арыйда. Кини эҕэрдэ тылыгар “Далбар Хотун” ансаамбыл улууспутугар культура сайдыытыгар, культурнай үгэстэри  тарҕатыыга улахан кылааттааҕын эттэ. Коллективка хас биирдии куолас уратылааҕын, сэдэҕин, ырыа уопсай иһиллиитин  ситэрэн-хоторон, киэргэтэн биэрэрин бэлиэтээтэ. Үтүө тыллардаах эҕэрдэ суругун кытта Валерий Юрьевич үбүлүөйдээх ансаамбылга 150 тыһыынча сууммалаах сертификат туттарда.

Ону таһынан ансаамбыл кыттыылаахтарын бу үөрүүлээх күҥҥэ эҕэрдэлии улууспут тэрилтэлэрин салайааччылара, коллективтар бэрэстэбиитэллэрэ мустубуттар. Кинилэр биирдии-биирдии тахсан истиҥ эҕэрдэ тылларын эттилэр, баҕа санааларын, алгыстарын тиэртилэр, бэлэхтэрин биэрдилэр. Депутатскай бөһүөлэк баһылыга Наталья Погорельская телевизорга сертификат бэлэх уунна. Культура управлениетын салайааччыта Аполлон Болтунов ансаамбыл хас биирдии кыттааччытын сыанаҕа таһааран чиэстээн,  өйдөбүнньүк бэлэхтэри туттартаата.

Бу үөрүүлээх киэһэ саамай суолталаах бэлэҕинэн Далбар Хотуттарга Саха Өрөспүүбүлүкэтин уус-уран самодеятельноһын бэтэрээнэ диэн ааты, бэлиэни туппуттара буолла. Маннык бэлиэни тутаннар Далбар Хотуттар олуһун үөрдүлэр, долгуйдулар.

“Далбар Хотун” ансаамбыл биир саамай сүрүн уратыта, үтүө үгэһэ — олохтоох мелодистар матыыптарыгар айыллыбыт, поэттар хоһоонноругар суруллубут ырыалары толоруу, бу айымньылары норуокка таһаарыы-тарҕатыы буолар. Онон бу да сырыыга биэчэр устата элбэх олохтоох ааптардар ырыалара саха, эбээн тылынан ылланнылар, дьиэрэйдилэр. Маннык үгүс талаан бэйэбит биир дойдулаахтарбыт, аттыбытыгар баар дьоммут быыстарыгар бааллара сөхтөрөр, Усуйаанабыт талааннаах дьонунан баайын дакаастыыр.

Биэчэр устата “Киэргэ”, “Пульс” үҥкүү ансаамбыллар үҥкүүлэрэ, искусство оскуолатын үөрэнээччилэрин музыкальнай нүөмэрдэрэ кэнсиэри эбии киэргэтэн биэрдилэр. Хас биирдии нүөмэр көрөөччүлэр ытыстарын күүстээх тыаһынан доҕуһуолланна. Кэнсиэр хор ырыатынан түмүктэннэ, ити курдук “Далбар Хотун-Упэнил” үбүлүөйдээх дьоро киэһэтин кэнсиэрэ биир тыынынан ааста. Көрөөччүлэр олус астынан, үбүлүөйдээх ансаамбыл ырыаһыттарыгар истиҥник махтанан тарҕастылар.

Ырыа киһини эмтиир, олоҕу уһатар, сэниэ эбэр дииллэрэ кырдьыга, оруннааҕа “Далбар Хотун” ырыаһыттара бэйэлэрэ кэрэ көстүүлэринэн, сэргэхтик тутта сылдьыыларыттан илэ көстөр. Кинилэр аҥардас куоластара эрэ буолбакка, сыанаҕа тутталлара-хапталлара, сценическэй көстүүмнэрин дьүөрэлээн талаллара көрөөччүгэ ырыаны тиэрдэр, дьон сэргиирин ситиһэр, үчүгэй өйдөбүлү хаалларар.

“Далбар Хотун” ансаамбыл кыттыылаахтара саастарын аахсыбакка, айар үлэнэн умсугуйан дьарыктаналларын салҕаан, өссө да үрдүк ситиһиилэнэ, дьон-норуот тапталын-махталын ыла турдуннар диэн баҕарабыт!

Надежда Петрова

 

 

Далбар хотуттарга

Күөгэйэ-нусхайа хамсааҥҥыт

Кэрэ да кыргыттар эбиккит,

Дьиктитик куоҕаһа устаҥҥыт

Куоласкыт ырааһа кэрэтиэн.

Далбар хотун аатын ылаҥҥыт

Ырыаҕыт, куоласкыт кэрэтиэн,

Сибэкки арааһын, кэрэтин санатан

Дууһаны абылыыр кэрэҕит.

Бу маннык кэрэчээн кыргыттар

Хантан мустан далбаара көттүгүт,

Туллуктуу туйаара дайаҥҥыт

Сүрэҕи абылыыр буоллугут?

Үйэ-саас бу маннык чугдааран

Дьон-аймах дууһатын долгутуҥ,

Үйэттэн үйэҕэ мичээри бэлэхтээн

Сүрэҕи сүүдүтэ долгутуҥ!

Далбар хотун аатын ылынан

Намылыһа наскыйан ыллааҥҥыт,

Сыанаҕа устан киирэргитин

Тыыммакка долгуйан күүтэбин.

Далбардар саас үйэ тухары

Ырыаҕыт ыраахха тиийиэхтин,

Уостубат музыка буолаҥҥыт

Үйэ-саас хомустуу дьиэрэйиҥ!

Семен Томскай

Читайте дальше